Poręczenie majątkowe jest jednym z najczęściej stosowanych w toku postępowania karnego instrumentów prawnych. Jego rolą – podobnie jak pozostałych środków zapobiegawczych – jest prawidłowe zabezpieczenie toku postępowania i swoiste „zmotywowanie” podejrzanego lub oskarżonego do nieutrudniania pracy organom ścigania.
Na czym więc polega instytucja poręczenia majątkowego i jak – w przypadku zastosowania przez prokuratora lub Sąd – skutecznie doprowadzić do jej uchylenia jeszcze w toku postępowania?
Poręczenie majątkowe to nic innego jak wpłata oznaczonej kwoty pieniędzy na wskazany rachunek bankowy organu, który prowadzi postępowanie. Istotny przy tym jest fakt, że przelew może pochodzić zarówno od podejrzanego/oskarżonego, jak i od innej osoby (najczęściej osoby bliskiej). Tak wpłacone pieniądze mają stanowić niejakie zabezpieczenie dla organu prowadzącego postępowanie. Warunkiem odzyskania przez osobę wpłacającą całości sumy poręczenia majątkowego jest bowiem odpowiednia postawa podejrzanego/oskarżonego w toku postępowania. W przypadku jego ucieczki, ukrywania się lub utrudniania toku postępowania w inny sposób (np. matactwa), wartości majątkowe stanowiące przedmiot poręczenia majątkowego ulegają bezpowrotnie przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa.
W dalszej kolejności należy wspomnieć o formie, w jakiej zapada decyzja o zastosowaniu poręczenia majątkowego. Niezależnie od tego, czy ww. środek zostanie zastosowany jeszcze na etapie postępowania przygotowawczego (wówczas decyzję podejmuje prokurator), czy już na etapie postępowania sądowego (gdy władny będzie już tylko Sąd), decyzja zawsze musi przybrać postać postanowienia.
Jakie kroki należy wówczas podjąć?
Osobie, której dotyczy postanowienie, jak również jej obrońcy, przysługiwać będzie zawsze możliwość zaskarżenia takiego orzeczenia. W tym celu konieczne jest wniesienie wniosku o doręczenie pisemnego uzasadnienia, a następnie – po jego otrzymaniu – skierowanie do właściwego sądu zażalenia na postanowienie. Odpowiedni Sąd wydaje wówczas rozstrzygnięcie o utrzymaniu w mocy postanowienia o zastosowaniu poręczenia majątkowego lub o jego zmianie.
Kiedy można podejmować próby zmiany postanowienia?
Wniosek o zmianę wysokości lub też całkowite uchylenie stosowanego poręczenia majątkowego może zostać złożony w każdym czasie, bez jakichkolwiek ograniczeń ilościowych. Trzeba pamiętać, że zgodnie z art. 253 §1 kodeksu postępowania karnego, środek zapobiegawczy należy niezwłocznie uchylić lub zmienić, jeżeli ustaną przyczyny, wskutek których został on zastosowany, lub powstaną przyczyny uzasadniające jego uchylenie albo zmianę. Oznacza to konieczność bieżącego czuwania nad tokiem postępowania, które w najlepszy sposób zawsze zapewni obrońca.
Okoliczności przemawiające za zmianą lub uchyleniem poręczenia majątkowego
Zmiana optyki organu prowadzącego postępowanie stanowi często niełatwe zadanie, jednak nie jest to niemożliwe. Jak pokazuje cenne doświadczenie prawnicze, niezbędnym jest szczegółowe udowodnienie, że dalsze stosowanie poręczenia majątkowego jest pozbawione podstaw prawnych, zaś postawa podejrzanego/oskarżonego nie nasuwa przekonania, jakoby bez poręczenia majątkowego właściwy tok postępowania mógł być w sposób uzasadniony utrudniony.
Comments